Kiliste Bulunan Yahudi Havrası

Medeniyet sadece bir ırkın oluşturabileceği bir durum değildir. Tek ırkın birleşmesi ile kültür oluşur. Farklı ırk ve insanların birleşmesi ile medeniyet oluşur.

‘İnsanı yaşat ki  devlet yaşasın’ sözünde sadece insan derken  ‘ırkdaş’ demiyor fark ettiyseniz. Allah’ın bütün yarattığı insanları burada anlamalıyız.

Osmanlı imparatorluk olması sebebiyle, oldukça farklı etkin kimliği içerisinde barındırıyordu. Bunlardan biriside kapı komşularımız olan Yahudilerdi.

Kilis’te Yahudi Varlığı

Cümle ülke topraklarında olduğu gibi, eskiden Halep  vilayetine bağlı Kilis’te Yahudi teba yaşamaktaydı.

Onlarında kültürleri var, onlarında ibadet ettikleri havraları vardır. Günümüzde Kilis’te  Yahudilerin ibadet yeri olan havra kapalı durmaktadır. Fakat vakıflar bölge müdürlüğünün yüksek meblağlı ihalesi ile 2018 yılı itibariyle onarımı ve restorasyon işleri başladı.

Nasıl ki bir Kilisli genç, Ulu Cami’de asırlarca dedelerinin ibadetlerini yaptığı yerde günümüzde ibadetlerini yaparak dinini yaşayabiliyorsa, Kilis’teki Yahudi Havrasının restorasyonu sonrasında Yahudi göçmenler Kilis’e gelip, dedelerinin ibadet ettikleri yerde kendi dinlerini yaşayıp, ibadet etme imkanı bulacaklardır.

Kilis’te Yahudi Havrası Neden Kapandı ?

Cihan devleti ve mazlumların yegane koruyucusu olan Osmanlı İmparatorluğu yıkılınca ve buna bağlı olarak Filistin’de kurulması planlanan Yahudi devletinin temelleri atılmıştır. Sonrasında ise tüm dünyadan kurulan Yahudi devletine göçler başlamıştır. 14/05/1948 yılından itibaren Yahudiler bir defa daha yaşadıkları coğrafyayı bırakıp göç etmeye başladılar.

İbadeti insan yapar, ve insanın olmadığı yerde ibadet olmaz. Buna bağlı olarak Kilis’teki Yahudi havrası kapanmış ve kaderine terk edilmiştir.

Türkiye’de bir zulüm dönemi olan tek parti döneminde 1923-1945 yılları arasında yöneticilerin sorumsuzlukları, ibadethaneleri  ahırlara çevirmeye kadar varmıştır. Bu dönem sonrasında ise günlük ihtiyaçlara para ayıramayan devlet bütçesi bu havra, cami, gibi yerleri gündemine dahi almayıp, daha sonraya bırakmayı en iyi yol olarak seçmişlerdi.

Kapısına kilit vurulan havra en son ibadet eden kişinin içinden çıkması ile karanlığa gömülmüştür.

Peki Havrada en son ibadet Rabbine yalvaran kimdi ?